“sanat yapıtı arı bir kayıtsızlıktan başka ne olabilir ki?”

“ayak seslerim can çekişiyor; korkmuyorum

düşlerle arınmış gözlerimde yüzen su perisinin

daldığı terk edilmiş pınarı görmek istiyorum yine

ve ölmekte olan arzuma eğilip

uzaklaştırmak istiyorum dudaklarını alnımdan sonsuza dek

ey seni sevdiğimi bilemeyen sen !”

 

LOUIS ALTHUSSER..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“22 ekim

 

sona yaklaşmanın estetik değeri.. her serüvenin doğal sonu, bitişlerin en düş kırıcısı, kayıtsızlığın kusursuzluğu.. sanat yapıtı arı bir kayıtsızlıktan başka ne olabilir ki? ‘birazdan gidip kutlamalara katılacağım..’ seslerin ve bakışların uzağında, kimselere açıklama getirmeksizin çöle doğru yol almak ayrılışların en kusursuzudur.. bir zamanlar görkemliyken, yaşamaktan yorulmuş, soluğu ve devimimi azalmış, ne kadar zamanı kaldığı belirsiz bir insanın sona yaklaşması gibi düşkünleşmiş ve can çekişen bir altın çağ gibi.. yağmurda, gecenin, rüzgârın başlangıcındaki hatta olası bir unutuşun eşiğinde hazırlıksızca yatışmaya bırakılan en güzel dostluklar gibi..”

 

“1 ocak

 

her şeyin bir zamanı var, konuşmanın bir zamanı ve susmanın ayrı bir zamanı (bu zamanları içtenlikle mi yoksa ustalıkla mı belirlediklerine bakarak ayırt edebiliriz insanları..) ufak bir girişimle birkaç kuramsal konu üzerine neler yazabileceğimi düşündüğüm şu bir iki gün öncesine dek böylesine yoğun hissetmemiştim bunu.. bundan böyle hiç açıklama gerektirmeyecek kadar ortada olan bir şey..

yağmur, rüzgâr, çamur, yeni yılın üçlü, yerel karşılaması.. doğadaki şaşırtıcı nöbet değişimi ve her türlü beklentiyi boşa çıkaran tuhaf bir kış (sırası geldiğinde doğal güçlerin insanlardan nasıl öç aldığını da burada belirtmek gerek..) yeniden kapanan barakada, önden, profilden, arkadan hep bildiğiniz yüzler, bildiğiniz, beklediğiniz ve yeniden karşınızda bulduğunuz.. yan yana olmak için salondaki yerlerini almış izleyicilerle sahnedekilerin durumu aynı, banklarda ya da aynı çatı altında olduklarından çok daha yakınlar birbirlerine, bütün kulakları kendi aralarında birleştiren tatsız bir müzik var ve odanın her yerinde birbiriyle kesişen bir yığın iplik.. yalnızca uzamın tutsağı olmakla kalmayıp tahtaların, sıraların, avluların, yukarının, aşağının, hatta bütün bu sözcüklerin, bütün bu göstergelerin, bütün bu renkler ve satırların da tutsağı olan insanlar.. sabah saatlerinde örümcek ağına takılan sinekler gibi çırpınan ve kurtulmaya çabalayan ve kurtulan küçük insanlar..

dünyanın ilk denizinde su yüzüne çıkan ilk adalar, suların oldukça pürüzsüz yüzeyinde ilk ufak tefek belirmeler, dipteki toprağın havanın dilindeki göstergeleri, insanlar!”

 

“10 nisan

 

.. ve bizi birbirimizden uzaklaştıran toprakları, seni büyüten ve benim bilmediğim yeni baharları ve gecenin içinde ilerleyen bir gemi gibi dünyadaki karanlık uzaklıkları saptayan bütün bu bilinmezliği hâlâ görebiliyor olsaydım, bu ülküsel çizgiyi zorlukla da olsa çizebilirdim.. uzun zamandır tanıdığım sana yeni imgeler ekleniyor şimdi, benim için yalnızca imgeler, senin için basit anılar belki de.. çatılarının üç katlı, yeşilliğinin bol ve felsefecilerinin topal olduğunu keşfettiğin ‘brive’ var örneğin, sarhoşluk; ev sahiben için şarap, senin içinse platon anlamına gelirken, sözcüklerdeki anlam belirsizliğini sanırım yine orada keşfettin; örneğin, gençliğinizin korosundan birbiri ardı sıra ayrılıp çimenleri aşarak ağacın altında bekleyen genç adama doğru giden kız arkadaşların var bir de.. (ben bütün olası kızlardan yakasını kurtarmış olan ağabeyin, gördüğün gibi, üzerinden düşen her meyvenin ardından hafifleyen bir dal gibi yeniden doğruluyor!) bir de öyküsü olmayan deniz yolculuğu var, kent adları, şu sokak adı var.. ve şimdi, duvarların daha serin tuttuğu gölgede devinimsiz nesnelerin, düşüncelerle dolu dilsiz kitapların sessizliğinde, genç bir kız, parmaklarını parlak dama tahtasının üzerine koyarak ölmüş olan ve dans eden prensesi, lal renkli elbiseleri, kadifeleri, ağır elbiseleri diriltiyor.. birkaç eski kağıdı önüne alıp onları kesen ve yeniden biçimlendiren bir adam gibiyim.. bir parça kağıt üzerindeki azıcık mürekkep, geçmişinden ona kalan tek şey bu.. bu arada, dağınık notların arasındaymış gibi sözcüklerin arasında yitip giden müziğin derinliklerden yükseldiğini duyuyor.. evlerin, ağaçların ve geçip giden ve insanları simgeleyen şu küçük çalkantının güçlükle ayırt edildiği karanlıktan geliyor müzik.. giderek yükseliyor bu arada, yüreğini dolduruyor, yüreğinde bulunan ve karşılık veren dünyayı dolduruyor, derin orman rüzgâra katılıyor! öyleyse dünyanın ayrıntısı gerçek bir ayrıntı, karanlık gökyüzündeki gösterge, çocukların eğlencesi ve korkusu.. bundan böyle senden yalnızca bu müziği, artık tek sessizliğim olan bu müziği duymak için imgelere gözümü kapayabilirim ey kardeşim..”

 

LOUIS ALTHUSSER

 

‘TUTSAKLIK GÜNCESİ..’ , LOUIS ALTHUSSER, Çeviri : ESRA ÖZDOĞAN, CAN Yayınları, 1999, 303 sayfa..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Comments are closed.